काठमाडौं ५ पुस । केही दिन पहिले भारतीय सेनाका चिफ अफ आर्मी स्टाफ जनरल विपिन रावतले नेपालको बारेमा एक अर्थपूर्ण अभिव्यक्ति दिए ।नेपाल इन्स्टिच्युट फर इन्टरनेसनल कोअपरेस एण्ड इनगेजमेन्ट कार्यक्रममा बोल्दै उनले भने, ‘नेपाल कुनै पनि अभ्यास र छनौट गर्न स्वतन्त्र छ, तर नेपाल एकदमै सतर्क रहनुपर्छ र केही अनुभव श्रीलंकाबाट सिक्नुपर्छ जसले यस क्षेत्रका अन्य केही अन्तर्राष्ट्रिय मुलुकसँग केही सहमति गरेको छ ।
’रावतले स्पष्ट रुपमा संकेत गरेको चीनको बेल्ट एण्ड रोड इनिसियटिभ (बिआरआई)हो । श्रीलंकाले बिआरआई मार्फत चीनसँग ऋण लिएर विकास परियोजनाहरु सन्चालन गरिरहेको छ । चीनको ऋण समयमा नै तिर्न नसक्दा हामवानतोता पोर्ट एक चिनियाँ कम्पनीलाई ९९ वर्षका लागि लिजमा दिइएको छ ।यद्यपि श्रीलंकाको उदाहरण दिएर संसारभर बहस चलाइको डेप्ट ट्रयाप (ऋणको पासो) को सम्बन्धमा विज्ञहरुको समान धारणा भने छैन । केही पश्चिमा र श्रीलंकका विद्वानहरुले भने चर्चा गरिएजस्तो श्रीलंका ऋणको चंगुलमा नफसेको बताइरहेका छन् ।
भारत लगायत विभिन्न मुलुकले अन्य मुलुकलाई श्रीलंकको सो अनभुवबाट सिक्न र बिआरआईमा नजान दक्षिण एसियाका साना मुलुकलाई सुझाब\दवाव दिइरहेका छन् । भारतीय सेना प्रमुखले पनि घुमाउरो पारामा त्यही अभिव्यक्ति दिएका छन् । यस अगाडि नेता र कुटनीतिज्ञले घुमाउरो पाराले बोल्ने गरेकोमा यसपटक त्यहाँको सेना प्रमुखले नै बोलेका छन् । यसको अर्थ भारत नेपाल बिआरआईमा सहभागी नहोस् भन्ने हुनसक्छ ।
यति मात्र होइन, नेपालले चीनतर्फ बढाउँदै लगेको सम्बन्धप्रति भारत खुसी समेत छैन ।नेपालले चीनको बेल्ट एण्ड रोड इनिसियटिभ ९बिआरआई० को फ्रेमवर्क सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेको झण्डै चार वर्ष पुग्न थालेको छ । केही पुरानै परियोजनालाई बिआरआई परियोजनाको रुपमा लिने र केही नयाँ परियोजनाको प्रारम्भिक तयार बाहेक नेपालले बिआरआई परियोजनाहरु छनौट गर्न सकेको छैन ।
बिआरआईमा सानादेखि ठूला नेता र सबै राजनीतिक दललले पूर्ण रुपमा प्रतिवद्धता जनाइरहेका छन् तर कामचाहिँ अगाडि बढ्न सकेको छैन ।सरकारले शुरुमा ३६ वटा परियोजना छनौट गरेकोमा त्यसलाई पछि ९ वटामा झारियो । तर ती ९ वटा परियोजनाबारे सम्झौता गर्ने काम अझै भएको छैन ।बिआरआई फ्रेमवर्कमा हस्ताक्षर गर्ने समयमा पनि नेपालले निकै दवाव खेप्नु परेको थियो । नेपालमा बिआरआई परियोजना अगाडि बढन् नसक्नुका आन्तरिक कारण त छँदैछ, वाह्य कारण पनि त्यति नै जिम्मेवार छ ।
प्रतिक्रिया