३ भाषाको एउटै संंगम ‘बालज्ञान−दिपिका’ विमोचन

कपिलवस्तु १९ फागुन । कपिलवस्तुका बरिष्ट साहित्यकार ऋषिकेशव भारद्धाजद्धारा लिखित वालज्योती बोर्डिङ स्कूलद्धारा प्रकासित ‘बालज्ञान−दिपिका’ पुस्तक विमोचन गरिएको छ । नेपाली अंग्रेजी र सस्कृत भाषालाई एकै ठाउमा राखेर लेखिएको पुस्तक शनिबार एक विशेष कार्यक्रमकाबीच विमोचन गरिएको हो ।विमोचन पश्चात समारोहलाई सम्बोधन गर्दै बाणगंगा नगरपालिकाका नगरप्रमुख चक्रपाणी अर्यालले अहिलेको विज्ञान र प्रविधिको युगमा साहित्यीक पुस्तकहरु पढ्नेको संख्या क्रमश घढ्दै गएको भन्दै चिन्ता व्यक्त गरेका छन् । एउटा मोबाईलमै सयौंको संख्यमा साहित्यका पुस्तकहरु अटाउने भए पनि रचनाहरु नपढेर विभिन्न मनोरञ्जन, समाचार, राजनितिक विषयलाई मात्रै पढ्ने प्रवृति रहेको उनको भनाई छ । उनले साहित्यिक व्यक्तित्वहरुको जमघट गराउने सोच आफु पहिले उपप्रमुख हुँदादेखि नै बनाएको स्मरण गरे ।
त्यसले आउँदा पुस्ताहरुलाई साहित्यलाई आत्मसाथ गरेर निरन्तरता दिन मद्दत पुग्ने उनको विश्वास छ । सोही अनुरुप बाणगंगा प्रज्ञा प्रतिष्ठान र बाणगंगा प्रशिक्षण प्रतिष्ठान गठनलाई आफुले निति तथा कार्यक्रममै समावेश गरेर अघि बढेको बताउँदै उनले भने, ‘बाणगंगा प्रज्ञा प्रतिष्ठानको ऐन र कार्यविधि समेत निर्माण गरेका छौं । यो गठनको प्रक्रियामा छ । जसका लागी साहित्यिक व्यक्तित्वहरुसंग निरन्तर छलफल गरिरहेका छौं ।’ उनले सो क्रममा साहित्यकार ऋषिकेशव भारद्धाजसंग पनि पटकपटक छलफल गरेको बताए ।
उनले यस क्षेत्रको कला, साहित्य, भाषा र सिर्जनालाई बाणगंगा प्रज्ञा प्रतिष्ठानको माध्यमबाट उजागर गर्ने आफुहरुको सोच रहेको बताए । नवकपिलवस्तु साहित्य समाजका संस्थापक अध्यक्ष समेत रहेका वरिष्ठ साहित्यकार हरिराज शर्माले पछिल्लो समय नेपालमा साहित्यलाई उपेक्षा गरिएको भन्दै चिन्ता व्यक्त गरे । विदेशमा साहित्य र संस्कृतलाई विशेष महत्व दिने गरेको भए पनि नेपालमा महत्व नदिएको उनको भनाई छ । उनले सम्पुर्ण विद्यालयहरुले यस पुस्तकलाई स्कीकार गरेर साना कक्षा हरुमा लागु गर्दा निकै उपयोगी हुने बताए । उनले संस्कृत जानेको विधार्थीलाई अन्य भाषा अध्ययन गर्न खासै समस्या नहुने बताए । बाणगंगा नगरपालिकाका शिक्षा, युवा तथा खेलकुद शाखाका प्रमुख खिम बहादुर जिसीले यस पुस्तकलाई बाणगंगा सहित कपिलवस्तुका अन्य पालिकाका विभिन्न विद्यालयमा कार्यान्वयन गर्न आवश्यक पहल गर्ने प्रतिवद्धता जनाए । उनले विमोचित पुस्तक बालबालिकाहरुका लागी निकै उपयोगी भएको भन्दै खुशी व्यक्त गरे ।
बुद्ध आवाज संचारगृहका ब्यवस्थापक भेषराज पाण्डेले ऋषिकेशव भारद्धाज र वालज्योतीले प्रकाशन गरेको नेपाली अंग्रेजी र सस्कृत वर्णमाला र शब्दार्थको उक्त पुस्तक वालवालिकाकालागि निकै महत्वको भएको वताए । पुस्तकको समिक्षा गर्दै साहित्यकार हेमराज शर्माले ‘बालज्ञान दिपिका’ को बारेमा प्रकाश पारेका थिए । बालज्योति ईङ्गलिस बोर्डिङ स्कुलका प्रिन्सिपल सर्बेन्द्र देव खनालको अध्यक्षतामा भएको उक्त कार्यक्रमको संचालन विद्यालयका सहायक प्रिन्सिपल अजय पाण्डेले गरेका थिए ।
कपिलवस्तुको बाणगंगा नगरपालिका– ८ चप्परगाउँ स्थायी ठेगाना भएका साहित्यकार भारद्धाजको वास्तविक नाम ऋषिराम कँडेल हो । उनले यसभन्दा अघि मनको तरङ्ग कविता संग्रह २०६३ (दोस्रो संस्करण २०६६), बाणगंगा खण्डकाव्य २०६७ (दोस्रो संस्करण २०७५), छन्द–परिचय २०७५, धाम–परिचय २०७७ लगायतका कृतिहरु प्रकाशित गरिसकेका छन् भने बालज्ञान−दिपिका द्धितीय भाग र विष्णु महाकाव्य उनका प्रकाशोत्मुख कृषिहरु हुन् । उनले मनकामना संस्कृत विद्यापिठ बाणगंगा कपिलवस्तुबाट “मनकामना गौरब” साहित्य सम्मान २०६८, छन्दवादी समाज कपिलवस्तु शाखाबाट “छन्द प्रतिभा” साहित्य पुरस्कार २०६८, छन्दवादी समाज नेपालबाट “छन्द योगदान” साहित्य सम्मान २०६८, मानसखण्ड फाउण्डेसन महेन्द्रनगर कञ्चनपुरबाट “मानस खण्ड छन्द प्रतिभा साहित्य सम्मान” २०७४, अन्तर्राष्ट्रिय क्राान्ति मेरठ उत्तर प्रदेश भारतबाट “साहित्य श्री सम्मान” २०१८, नेपाल भारत साहित्य महोत्सव विराटनगरबाट “साहित्य साधना सम्मान” २०७९ लगायत एक दर्जन बढी महत्वपूर्ण सम्मान तथा पुरस्कार प्राप्त गरिसकेका छन् । यस पुस्तकको प्रकाशकको रुपमा बालज्योति ईङ्गलिस बोर्डिङ स्कुल गजेहडा रहेको छ ।